Het einde van de daling van het aantal Nederlandse gemeenten is nog niet in zicht, al blijken en blijven keuzes voor bestuurlijke (herindeling) of ambtelijke samenwerking vaak een splijtzwam in de lokale politiek. Momenteel ‘rommelt’ het onder meer in de Hoeksche Waard, Haaren en in Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland. Na veel gedoe hebben drie Groningse gemeenten ingestemd met herindeling. In Limburg loeren twee fuserende gemeenten naar een derde partner.
Ambtelijke fusie
Die vier Friese gemeenten zouden in het nieuwe jaar ambtelijk fuseren. Dat is op het laatste moment afgeblazen. Gekoerst wordt nu op een ambtelijke fusie per 1 januari 2017. De Bijzondere Ondernemingsraad (BOR) van de vier gemeenten en het Bijzonder Georganiseerd Overleg (BGO), waarin de vakbonden vertegenwoordigd zijn, stemden niet in met de overgang van het personeel naar de nieuwe ambtelijke organisatie. Beide partijen willen het personeel van de vier gemeenten niet laten overgaan naar een nieuwe organisatie waarin nog te veel onzeker is. De raden besluiten overigens eind maart of de ambtelijke fusie wordt gevolgd door een herindeling per 2019.
Tegen herindeling
In de Hoeksche Waard blijven de gemeenteraden tegen een andere bestuurlijke constellatie aanhikken. Drie van de vijf gemeenten stemden eind vorig jaar tegen het voorstel tot herindeling van Binnenmaas, Oud-Beijerland, Korendijk, Strijen en Cromstrijen. Cromstrijen, Binnenmaas en Korendijk zijn tegen herindeling en voor een versterkte samenwerking. De raden van Oud-Beijerland en Strijen stemden wel voor herindeling. Dit betekent een nieuw hoofdstuk in het slepende samenwerkingsdossier van de vijf gemeenten.
Referendum
In het Brabantse Haaren heeft de raad in zijn laatste vergadering van 2015 besloten om de gemeente op termijn op te splitsen. Het betreft een voorgenomen besluit, omdat er over de toekomst van de gemeente een referendum wordt georganiseerd. De raad heeft eind vorig jaar vastgesteld dat zelfstandig blijven geen toekomstbestendige en bestuurskrachtige oplossing is, maar ook dat voor herindeling met een of meer gemeenten geen draagvlak is. Voor opsplitsing – op termijn – is wel draagvlak. Daarvan kan echter pas sprake zijn als er voor alle dorpen een ‘toekomstbestendige en bestuurskrachtige oplossing’ is. Dat betekent dat elk dorp bij opsplitsing in een gemeente terechtkomt die de taken de komende jaren goed kan uitvoeren zonder een (nieuwe) herindeling. De raad van Haaren neemt op 28 januari een besluit over het organiseren van een referendum. Als een meerderheid instemt, wordt dit waarschijnlijk in april gehouden. Met de referendumuitslag in de hand neemt de raad een definitief besluit. Haaren worstelt al lange tijd met de bestuurlijke toekomst van de gemeente.
Vermindering kwetsbaarheid
De Limburgse gemeenten Onderbanken en Schinnen willen per 2019 fuseren. Dit hebben beide raden besloten in hun laatste raadsvergadering van 2015. Het traject van de Wet Arhi (Algemene regels herindeling) is in het nieuwe jaar gestart. Medio dit jaar wordt het herindelingsontwerp vastgesteld, waarin de noodzaak van herindeling en de keuze voor de herindelingspartners wordt onderbouwd. Onderbanken en Schinnen, beide gemeenten met een landelijk karakter, stellen vergelijkbare strategische opgaven en gemeentelijk profiel te hebben. Vermindering van de kwetsbaarheid is voor beide gemeenten een belangrijke reden om te fuseren. De twee gemeenten willen Nuth verleiden zich bij hen aan te sluiten.
Herindelingsontwerp Groningen
Sinds 30 december ligt het herindelingsontwerp HSSM van de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde ter inzage. De drie willen per 2018 een gemeente vormen. Ook dit herindelingstraject is niet zonder slag of stoot verlopen. Veel gemeenten in Groningen breken nog steeds hun hoofd over geschikte herindelingspartners.
Uit binnenlands bestuur
