Provinciekeuze bij fusie

Is de toekomst van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden het best gewaarborgd in Zuid-Holland of in Utrecht? Het wordt één van de kwesties in de haalbaarheidsstudie naar de fusiegemeente.

Raadsleden uit Leerdam, Vianen en Zederik houden voorlopig nog even hun kaken op elkaar. Want hoewel het fusieproces tot nu toe zeer vlot is verlopen, zou juist de provinciekeuze nog wel eens een breekpunt kunnen worden.

Afgelopen dinsdag kwamen de leden van de drie gemeenteraden voor het eerst bij elkaar om in een worksho-achtige sfeer te overleggen over de exacte vragen die moeten worden beantwoord in het haalbaarheidsstudie. Die studie moet zorgvuldig plaatsvinden, vinden ze. Pas als alle feiten bekend zijn, zal het politieke vuurwerk wel weer losbarsten. Waarschijnlijk pas in de herfst.

De gemeenteraad van Vianen heeft overigens al een aardig voorschotje genomen in de discussie. Eind januari werd een gezamenlijke motie van VVD en D66 aangenomen om bij het haalbaarheidsonderzoek nadrukkelijk rekening te houden met de huidige positie van de gemeente Vianen in de provincie Utrecht. ‘Teneinde deze positie bij een mogelijke samenwerking/samenvoeging met de gemeenten Leerdam en Zederik te kunnen continueren.”

‘Ver-van-mijn-bed’
Voor Ellen Leeuw, Viaans VVD-kandidaat voor de statenverkiezing van volgende week woensdag (18 maart), is de keuze helder. “De toekomst van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden is het best gewaarborgd binnen de provincie Utrecht en zeker niet in Zuid-Holland.”
​
“Zuid-Holland is voor veel bewoners van de Vijfheerenlanden een ver-van-m’n-bed-show. Voor de bestuurders in Den Haag vormen wij een uithoek. Belangrijk is natuurlijk dat Vianen nu al veel veel regionale samenwerkingsverbanden heeft in het Utrechtse. Maar kijk ook eens hoeveel Vianezen aan de overkant van de Lek werken en hun boodschappen doen. Of kijk hoeveel kinderen elke dag over de Lekbrug fietsen om in Nieuwegein of IJsselstein naar school te gaan.”

Baat bij Utrecht
“Vianen heeft heel veel baat bij de provincie Utrecht. De Utrechtse regio is de meeste competitieve regio van Europa. Het is de economische draaischijf van Nederland. Daar kunnen bedrijven volop van profiteren.”

Ze vervolgt: “Binnen de provincie Utrecht zijn de Viaanse pareltjes het best gewaarborgd. Als we iets willen bereiken moeten we over de gemeentegrenzen heenkijken en niet gaan zitten navelstaren. We moeten zorgen dat we de gunstige positie temidden van twee snelwegen benutten. Zorgen dat Vianen interessant blijft om te investeren. Maar ook op het gebied van regionale evenementen en toerisme moeten we volop samenwerken met andere gemeenten en regio’s.”

Miljoenen euro’s subsidie
De provincie Utrecht is de afgelopen jaren nauw betrokken geweest bij Vianen. “De wijk Hoef en Haag had er nooit gekomen zonder de medewerking van de provincie. De provincie heeft meegewerkt aan de carpoolplaatsen, gezorgd dat het pontje Vrevia weer in de vaart werd genomen. En ook dat het grafmonument van de Brederodes kon worden gerestaureerd. En laten we ook niet vergeten dat de provincies miljoenen euro’s heeft gestopt in de renovatie van de Vijfheerenlanden-flats. “

Zorgvuldig
Lies van Aest, de Gorcumse kandidaat voor de SP in Zuid-Holland, vindt een definitieve provinciekeuze nu nog een stap te ver. “Wat mij betreft moeten de feiten eerst in kaart gebracht worden. Het is op dit moment vooral belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt. Er komt ook niet voor niets een haalbaarheidsonderzoek, dat is omdat de meerwaarde van deze herindeling moet worden aangetoond. Daarnaast moet de provincie ook nog kijken naar de gevolgen voor het grotere geheel zoals alle samenwerkingsverbanden en de situatie in de regio.”

Volgens Henk van Dieren, nummer twee op de kandidatenlijst voor de SGP in Zuid-Holland, is het ongewenst als beide provincies tegen elkaar op te gaan bieden.

Toch wil hij er wel wat over zeggen. “Ik ben inwoner van Lexmond, daar geboren en getogen. Maar ondanks het feit dat ik de middelbare school heb gevolgd in Vianen en altijd gewerkt heb in Nieuwegein en ook gebruik gemaakt heb van veel voorzieningen in het Utrechtse, heb ik toch meer gevoel bij de bevolking en het gebied van de Waarden, het Zuid-Hollandse. Ik heb veel minder affiniteit met het in een geforceerd tempo ontstane verstedelijkte gebied direct aansluitend aan de overzijde van de Lek door Nieuwegein, IJsselstein en Houten.”

Straatinterviews
Opvallend is volgens Van Dieren dat hij dit gevoel ook terugziet in de straatinterviews die nog niet zo lang geleden werd afgenomen in de gemeente Vianen. “Verrassend was dat dit gevoel niet alleen in een sterke mate bij de inwoners van de kleine kernen voorkwam, maar toch ook bij de inwoners van de stad.”

Henk van Dieren weet nog dat er ooit sprake was van een herschikkig van de edities van nieuwsblad Het Kontakt. Lexmond werd toen tijdelijk gevoegd bij de editie van Vianen in plaats van de Alblasserwaard. “Dat leidde tot zeer veel protest, met als gevolg dat deze herschikking spoorslags werd teruggedraaid en de inwoners van Lexmond weer de Alblasserwaardse editie terugkregen.”

Van Dieren bestrijdt dat Leerdam en Zederik niet geprofiteerd hebben van de provincie Zuid-Holland. “Leerdam is kortgeleden gestart met de realisatie van de nieuwe woonwijk Broekgraaf met ongeveer 1000 woningen. Zederik realiseert de nieuwe woonwijk De Weide met ongeveer 160 woningen, in Ameide wordt het woongebied rond Open Vensters uitgebreid. En verder zijn er nog enkele kleinere locaties in de andere dorpen. En dan heb je nog bedrijventerrein Meerkerk. Deze bouwlocaties zijn na overleg met de provincie geregeld door de gemeenten.”
Bij een overgang naar Utrecht zullen Leerdam en Zederik uit bestaande samenwerkingsverbanden moeten treden, benadrukt Van Dieren. “De implicaties daarvan zijn wellicht groter dan dat Vianen uit het Utrechtse uittreedt en bij de Zuid-Hollandse regio’s aansluit.”

Bij de discussie over de provinciekeuze past ook wel enige relativering, vindt Suzanne Allard. Zij was twaalf jaar lang raadslid voor Platform Vianen. “Het zijn de inwoners, bedrijven en instellingen zélf die keuzes maken voor winkels, scholen, banen en zorg. Een overheid heeft daar geen stem in en zou die ook niet moeten willen hebben. De toekomstige gemeente zal altijd grensoverschrijdende stromen kennen.”

Plek en rol van de provincie
Verder staat volgens Allard vast dat de plek en rol van de provincies de komende decennia verder ter discussie zal staan. “Ons stelsel met de talrijke afzonderlijke provincies is kostbaar en niet optimaal. Samenvoeging van provincies is dus onontkoombaar en dat kan een uitvoerige en vooral politiek gekleurde discussie over de nieuwe gemeente topzwaar en weinig zinvol maken. Hou het dus vooral praktisch.”

Bekvechten over de verdiensten van de provincies voor de gemeenten is weinig relevant, vindt Allard. “Het is onmogelijk om een uitspraak te doen over wat de Provincie Zuid-Holland meer of minder voor Vianen had betekend in de betreffende jaren omdat Vianen simpelweg bij een andere provincie aanklopte. Zederik en Leerdam zullen daar hun ideeën tegenover zetten. Als dit lijstje een bestuurlijke eerste zet is van het Viaanse college dan bevestigt dat alleen maar de noodzaak om dingen nuchter op een rij te gaan zetten.”

Uit Het Kontakt